Kev Cai Sib Hu Raws Phaj
Hmoob hnov qab Hmoob lo lus tau 25 lub xyoo no lawm. Txij thaum Hmoob cov coj noj coj ua khiav tawm teb chaws Los Tsuas, Hmoob tsis muaj ib tug yuav los txhim kho Hmoob cov lus. Hnub no tus sau yuav qhuab qhia cov niam txiv Hmoob kom paub sib hu lawv tej kwv tij thiab neej tsa.
Muaj ib zaug tus sau tus muam thiab yawm yij ua ib pluag mov noj. Nkawd caw tus sau mus koom nkawd rooj mov khi tes hu me nyuam tshiab plig. Muaj ib tug txiv neej ib nrab neej ib yam li tus sau tus yawm yij tuaj koom rooj mov thiab. Tab sis tus sau tsis tau paub nws dua li. Tus sau tus muam qhia tus txiv neej ntawd rau tus sau hais tias, "Tus no yog txiv Choj." Lo lus no ua rau tus sau tsis to taub. Choj puas yog tus sau tus yawm yij tus txiv ntxawm (tus yawm yij txiv tus kwv)? Los Choj yog tus sau tus yawm yij tus kwv (kwv tij tab sis nyias muaj nyias niam nyias txiv.) Lo lus hais tias "txiv Choj" no ua rau tus sau xiam hlwb tag nrho!
Muaj ib tug tij laug Hmoob tseem hu nws tus muam niam txiv ib plab yug tus vauv hu ua yawm yij. Nws tseem muab nws tus muam tus ntxhais hu ua muam. Tus sau hais rau tus tij laug ntawd tias, "Koj yuav tau mus kawm kev cai Hmoob kom thoob. Koj muab koj tus vauv hu ua yawm yij no mas teb chaws yuav luag koj heev. Kwv tij neej tsa Hmoob yuav xav hais tias koj no tsuas laus dawb xwb. Koj yeej tsis paub tias quav tsw tog twg tuaj li." Tus tij laug teb tias, "Kuv tuaj rau sab ntuj nraum no tau nees nkaum lub xyoos no lawm. Tsis muaj leej twg yuav qhia ib txog kev cai Hmoob rau kuv kawm li."
Nyob hauv chav no tus sau qhia kom ib tsoom kwv tij neej tsa Hmoob paub hu nej tej kwv tij neej tsa kom raws phaj. Tus sau yuav qhia txog kev sib hu ntawm kwv tij, kev sib hu ntawm neej tsa, thiab kev sib hu ntawm phaj niam thiab txiv rau phaj tub nyab.
Tus sau ntseeg tau tias cov txuj nws teev nyob hauv chav no yuav tsis leej ib puas feem pua. Yog kwv tij neej tsa Hmoob xauj pom tias lo twg yuav raug txhim kho tshiab no thov sau ntawv tuaj qhia rau tus sau. Tus sau mam li tshawb fawb xyuas thiab sau kho dua rau hauv chav no.
Ntseeg tau tias tom ntej no mus Hmoob yuav txawj sib hu kom raws phaj muaj qib muaj quas. Koj pib kawm thawj nplooj txog kev sib hu raws kwv tij tau txuas ntxiv ntawm no mus.
Sib Hu Raws Kwv Tij
Piv txwv li tias tus tij laug lub npe hu ua Tuam. Tus kwv lub npe hu ua Lwm. Tuam tus poj niam hu Lwm hu ua txiv Lwm. Tuam tus poj niam kuj hu Tuam txiv tus kwv Tooj hu ua Txiv Tooj. Koj tab tom nyeem sob lus no koj puas pom qhov tsis zoo nkauj? Koj yuav qhia Tuam tus poj niam hu Tuam tus kwv Lwm li cas? Tuam tus poj niam ho yuav hu Tuam txiv tus kwv Tooj li cas thiab?
Tus sau qhia rau nej raws li nram qab no. Piv tias Tuam thiab Lwm nkawd ob tug kwv tij puav leej muaj poj niam thiab me nyuam. Nkawd hnub nyoog txawm laus tiab hluas los yeej yuav tsum hu tib yam.
• Tuam yuav tsum hu Lwm hu ua kwv Lwm. Tsis txhob hu ua Txiv Lwm. Yus muab yus tus kwv hu ua txiv . . . no puas txaj muag?
• Tuam poj niam hu Lwm hu ua kwv Lwm ib yam nkaus li Tuam hu. Muab hu ua txiv Lwm no mas yuam kev loj heev lawm. Vim Lwm yog phaj kwv xwb. Lwm tsis tau yog phaj txiv. Tuam poj niam kuj tsis txhob muab Lwm hu ua txiv hluas Lwm. Vim Tuam thiab Lwm yog kwv tij. Tuam thiab Lwm tsis tau yuav niam laus thiab niam hluas.
• Tuam thiab Tuam poj niam yuav tsum hu Lwm tus poj niam hu ua ntxawm Lwm. Nkawd muab Lwm poj niam hhu ua niam ntxawm Lwm no mas tej txheeb ze nyob deb tsis to taub. Hu nws hu ua niam ntxawm Lwm no mas yog phaj niam lawm. Tseem hnov ib txhia Hmoob hu ua niam hluas Lwm no. Hu ua niam hluas no tsis yog. Vim tias Tuam poj niam thiab Lwm poj niam tsis yog viv ncaus koom niam koom txiv. Tuam thiab Lwm nkawd ob tug poj niam sib txheeb ib yam li kwv tij xwb. Nkawd tsis sib txheeb li viv ncaus.
• Lwm hu Tuam hu ua tij Tuam los sis tij laug Tuam. Tsis txhob hu ua hlob Tuam. Hu ua hlob . . . no mas txaj muag heev! Lo lus tias hlob no mas zoo hais tab sis tsiv mloog.
• Lwm tus poj niam los yuav tsum hu Tuam hu ua tij Tuam los sis tij laug Tuam. Tsis txhob hu Tuam hu ua hlob Tuam. Lo lus Hmoob hais tias hlob no zoo yog ib lo lus qias neeg heev. Thiab tsis txhob muab Tuam hu ua txiv laus Tuam. Vim Tuam poj niam thiab Lwm poj niam nkawd tsis yog txheeb viv ncaus.
• Lwm thiab Lwm poj niam nkawd yuav tsum hu Tuam tus poj niam hu ua niam tij Tuam. Muab hu ua niam hlob no mas tej kwv tij neej tsa txheeb ze nyob deb luag tsis to taub. Vim lawv tsis paub tseeb tias yog tib phaj xwb los yog phaj niam lawm. Lwm poj niam hu tsis tau Tuam poj niam hu ua niam laus Tuam. Vim nkawd tsis yog viv ncaus.
• Tuam thiab Tuam poj niam yuav tsum qhia nkawd tej me tub me ntxhais hu nkawd tus kwv Lwm hu ua Txiv ntxawm Lwm. Qhia lawv hu Lwm poj niam hu ua niam ntxawm Lwm. Hu ua niam ntxawm thiab txiv ntxawm no mas vim Lwm nkawd ib khub niam txiv yeej yog phaj niam thiab txiv lawm ntawm Tuam cov me nyuam.
• Lwm thiab Lwm poj niam los yuav tsum qhia nkawd cov me nyuam hu nkawd tus tij laug Tuam hu ua txiv hlob Tuam. Qhia lawv hu nkawd tus niam tij Tuam hu hu niam hlob Tuam. Qhia lawv hu ua niam hlob thiab txiv hlob no mas zoo dua hlob thiab niam hlob.
• Qhia cov me nyuam kom lawv sib paub hu. Tus hnub nyoog loj hu ua tij laug los sis muam. Tus hnub nyoog yau hu ua kwv los sis muam yau.
Sib Hu Raws Nus Muam
Muaj tseeb tiag peb hu niam thiab txiv tus muam thiab yawm yij hu ua phauj thiab yij laug. Tab sis ntau zaus peb tseem hu peb tus muam thiab yawm yij hu ua phauj thiab yij laug. Tus sau hais tseeb rau nej tias ib sim neej nej yuav tsis txhob hu nej tus muam hu ua phauj. Nej kuj yuav tsum tsis hu nej tus yawm yij hu ua yij laug. Nej yuav tsum qhia nej cov me tub me nyuam hu nej tus muam hu ua phauj. Nej qhia nej cov me tub me nyuam hu nej tus yawm yij hu ua yij laug los sis yawg laus.
Tus sau muab tswv yim qhia rau nej tias nej yuav tsum hu raws li nram qab no mas thiaj li raws phaj. Piv li tias Tuam tus muam hu ua Hli. Hli tus txiv hu ua Koob Meej.
• Tuam hu Koob Meej hu ua yawm yij Koob Meej. Tuam yuav tsum tsis txhob hu Koob Meej hu ua yij laug los sis yawg laus Koob Meej.
• Tuam hu Hli hu ua muam Hli. Yog Tuam hu tias phauj Hli no mas tsis yog lawm. Hu ua muam . . . no mas thiaj li yog tib phaj nus muag. Hu ua phauj . . . no mas nws yog phaj niam lawm. Txhais hais tias Tuam tsuas hu tau Tuam txiv tus muam hu ua phauj. Tab sis Tuam hu tsis tau Tuam tus muam hu ua phauj.
• Tuam poj niam yuav tsum hu Koob Meej hu ua yawm yij ib yam li Tuam hu. Tuam poj niam tsis txhob hu Koob Meej hu ua yawg laus Koob Meej. Tuam poj niam kuj yuav tsum hu Hli hu ua muam Hli. Tuam poj niam yuav tsum tsis txhob hu Hli hu ua phauj Hli. Tuam poj niam muab Koob Meej nkawd ib niam txiv hu ua phauj N . . . thiab yawg laus N . . . no mas tsis yog lawm. Yog Tuam poj niam hu Koob Meej hu ua yawm vauv Koob Meej no ne nej ho xav li cas? Nqe no puas siv tau thiab? Thov sau nej lub tswv yim rau tus sau.
• Hli hu Tuam hu ua tij Tuam (yog Tuam hnub nyoog loj dua Hli) los sis dab laug Tuam. Hli yuav tsum tsis txhob hu Tuam hu ua txiv dab laug Tuam.
• Hli hu Tuam poj niam hu ua tis nyab Tuam. Hli tsis txhob hu Tuam poj niam hu ua nyab Tuam. Nyab . . . no mas yog phaj tub. Tis nyab . . . no mas thiaj li yog tib phaj.
• Koob Meej hu Tuam hu ua dab laug Tuam.
• Tuam thiab Tuam poj niam qhia nkawd cov me nyuam hu nkawd tus muam thiab yawm yij hu ua phauj Hli thiab yij laug Koob Meej.
• Koob Meej thiab Hli qhia nkawd cov me nyuam hu Tuam hu ua txiv dab laug Tuam. Muab hu ua txiv dab laug . . . no mas zoo nkauj tshaj hu ua dab laug . . . Vim hais tias Tuam yog phaj txiv ntawm Koob Meej thiab Hli nkawd cov me nyuam.
• Tuam tus ntxhais hu Hli tus tub hu ua nus npaws. Tuam tus tub hu Hli tus tub hu ua kwv tij kwv npawg. Tus hnub nyoog loj yog tij laug npaws. Tus hnub nyoog yau yog kwv npawg.
Sib Hu Raws Niam Txiv, Tub Nyab, Ntxhais Vauv
Hmoob kev sib hu raws phaj ntawm niam pog txiv yawg, niam tais yawm txiv, thiab tub nyab, ntxhais vauv mas Hmoob yeej coj tau zoo nkauj kawg nkaus li lawm. Muaj qee lub sib hawm peb cov Hmoob thiaj li tsis to taub tias yog hais txog niam pog txiv yawg los yog tuav npe txog niam tais thiab yawm txiv.
Lub sib hawm tus tub thiab tus nyab nyob rau hauv niam pog txiv yawg tsev. Tus nyab hu ob tug laus hu ua kuv niam thiab kuv txiv peb. Tus nyab tsis hu niam hu ua niam pog los sis tsis hu txiv hu ua txiv yawg. Tus nyab muab nkawd ob tug laus hu ua niam thiab txiv xwb cov neeg zej zog yeej paub zoo lawm tias tus nyab yog tus ntxhais los sab nraud los.
Thaum ntxhais vauv mus txog tom niam tais yawm txiv tsev. Tus vauv hu ob tug laus hu ua niam thiab txiv. Tus vauv tsis hu ob tug laus hu ua niam tais thiab yawm txiv. Ntxhais vauv cov me nyuam thiaj li hu ob tug laus hu ua niam tais thiab yawm txiv. Ntxhais vauv yuav tsum hu ob tug laus tias kuv niam thiab kuv txiv nej.
Muaj ib pluag noj haus, niam tais thiab yawm txiv, niam pog thiab txiv yawg tuaj sib txoos ua ke. Ob tug tub nyab los sis ntxhais vauv yuav tsum muab plaub tug laus hu ua niam thiab txiv. Nkawd yuav tsum tsis hu lawv plaub tug hu ua niam pog txiv yawg los sis niam tais yawm txiv.
Lub sib hawm twg tub nyab los sis ntxhais vauv thiaj li siv tau lo lus tias niam pog txiv yawg? Lo lus tias niam pog thiab txiv yawg no mas tsuas yog cov neeg sab nraud thiaj li siv xwb. Piv txwv li tias Tuam poj niam lub npe hu ua Nplias. Nplias cov phooj ywg sib tham txog Tuam niam thiab txiv li no, "Nplias niam pog thiab txiv yawg niaj hnub zov Nplias nkawd ib naim txiv cov me nyuam. Nplias nkawd ib niam txiv mas tau tes khwv noj khwv haus tshaj peb." Nco ntsoov tias tus nyab yuav tsum tsis txhob hais lo tias niam pog los sis txiv yawg. Tus nyab yuav tsum hais li no, "Kuv niam tiab kuv txiv peb."
Niam tais thiab yawm txiv no ho siv rau lub sib hawm twg. Nplias hais nws ob tug ntxhais hais tias, "Noj mov tsuag tsuag tas es kuv yuav thauj neb mus nrog niam tais thiab yawm txiv nkawd nyob. Niam tais thiab yawm txiv nkawd mam li zov neb. Kuv yuav mus ua hauj lwm. Ib chim neb txiv mam li los tos neb." Ob tug me nyuam teb tias, "Wb xav nrog pog thiab yawg nyob xwb. Wb mus nrog niam tais thiab yawm txiv nkawd nyob nkawd cem cem wb li." Lo lus tias niam tais thiab yawm txiv no mas tsuas yog cov me nyuam thiaj li hu ob tug laus uas yug lawv niam xwb.
Sib Hu Raws Phaj Yij Laug Thiab Tub Nyab
Ib tsoom kwv tij neej tsa Hmoob hmov thiab tshua! Nej puas hu nej txiv tuam muam thiab yawm yij hu ua Phauj N . . . thiab yij laug N . . . ? Los nej hu ua niam phauj N . . . thiab yawg laus N . . . . Tus sau ntseeg tau tias txawm peb hu li cas los yeej zoo nkauj tag nrho. Lo lus zoo nkauj tshaj plaws mas yog hu ua niam phauj N. . . thiab yij laug N . . . . (thaum tseem hluas) los sis yawg laus N . . . (thaum laus.)
Nej nrog tus sau xav seb puas yog li nram qab no:
• Lo lus tias phauj no mas zoo li tsis tshua sib txheeb pes tsawg. Txhais hais tias yog tij yug kwv yug los sis tsuas yog tib lub xeem xwb.
• Lo lus tias niam phauj no mas zoo li yeej sib txheeb li ib tse neeg (niam txiv ob plab yug) thiab muaj kev sib ntseeg siab sib pab dua.
• Lo lus tias yij laug no mas tus phaj tub thiab phaj txiv hnub nyoog sib ze. Txhais hais tias tus yij laug tseem hluas ib yam li tus tub.
• Lo lus tias yawg laus no mas tus tub tseem hluas hos yawg laus muaj hnub nyoog lawm ib yam li tus tub niam thiab txiv.
Sib Hu Raws Niam Dab Laug Txiv Dab Laug Thiab Tub Nyab
Rov qab muab piv txwv txog Tuam tus muam Hli tus txiv Koob Meej. Nkaj Leej yog Koob Meej niam tus nus. Nej twb nyeem nyob rau hauv Sib Hu Raws Nus Muam tias Koob Meej hu Tuam hu ua dab laug Tuam. Ua li Koob Meej puas yuav hu Nkaj Leej hu ua dab laug Nkauj Leej? Nco ntsoov tias Nkaj Leej yog Koob Meej niam ib tug nus.
• Koob Meej thiab Hli hu Tuam hu ua dab laug Tuam. Tiam sis Koob Meej thiab Hli yuav tsum hu Nkaj Leej hu ua txiv dab laug Nkaj Leej. Hu ua dab laug N . . . no mas yog nrog Tuam thiab Hli tib phaj. Hu ua txiv dab laug N . . . no yog phaj txiv lawm.
• Tus sau qhia rau nej tias nej hu nej poj niam tus nus hu ua dab laug N . . . Tab sis nej yuav tsum hu nej niam tus nus hu ua txiv dab laug N . . .
• Koob Meej hu Tuam poj niam hu ua niam dab laug. Hli hu Tuam poj niam hu ua tis nyab. Tab sis Koob Meej thiab Hli yuav tsum hu Nkaj Leej poj niam hu ua niam dab laug laus. Hu ua niam dab laug laus N . . . no mas thiaj li yog phaj niam. Hu ua niam dab laug N . . . no mas tsuas yog nrog Koob Meej thiab Hli nkawd tib phaj.
Ib qho piv txwv xws li Hli niam tus nus hu ua Xaiv Tswb. Xaiv Tswb tus tub hu ua Tsab. Koob Meej thiab Hli yuav hu Xaiv Tswb thiab Tsab nkawd li cas?
• Koob Meej thiab Hli hu Xaiv Tswb hu ua txiv dab laug Xaiv Tswb. Vim hais tias Xaiv Tswb yog phaj txiv lawm ib yam li Hli niam.
• Koob Meej thiab Hli kuj hu Xaiv Tswb poj niam hu ua niam dab laug laus.
• Hli thiab Tsab nkawd yog muam npaws thiab nus npaws. Hli thiab Koob Meej nkawd hu Tsab hu ua dab laug Tsab.
• Hli hu Tsab poj niam hu ua tis nyab Tsab. Koob Meej hu Tsab poj niam hu ua niam dab laug Tsab. Nco ntsoov tias Tsab thiab Koob Meej nkawd yog tib phaj. Nkawd yog yawm yij yawm dab. Yog li no tsis txhob ntxiv lo tias "laus" tom qab lo lus "niam dab laug". Thiab tsis txhob ntxiv lo lus tias "txiv" ua ntej los lus "dab laug".
Sib Hu Raws Viv Ncaus
Nqe no yog ib nqes uas tus sau txaus siab tshaj uas yuav muab nthuav qhia rau ib tsoom kwv tij neej tsa Hmoob sawv daws. Tus sau pom txoj kev txhaum no puag Tuam Tshoj teb los txog rau niaj hnub nyem no. Ib tsoom niam txiv kwv tij neej tsa Hmoob! Nej yuav tau txhim kho nej tus kheej ntau me ntsis rau kev cai sib hu raws viv ncaus.
Yam uas nej yuav tsis txhob hu yog raws li nram qab no:
• Hu nej tus viv ncaus hu ua niam tais N . . . los sis tais N . . .
• Hu nej tus viv ncaus tus txiv hu ua yawm txiv N . . .
• Hu nej tus poj niam tus viv ncaus hu ua niam tais N . . .
• Hu nej tus poj niam tus viv ncaus tus txiv hu ua yawm txiv N . . .
Yam nej yuav tsum hloov hu yog li nram qab no:
• Hu nej tus viv ncaus hu ua niam laus N . . . los sis niam hluas N . . . (Tsis txhob hu ua niam tais N . . .)
• Hu nej tus viv ncaus tus txiv hu ua txiv laus N . . . los sis txiv hluas N . . . (Tsis txhob hu ua yawm txiv N . . .)
• Hu nej tus poj niam tus viv ncaus hu ua niam laus N . . . los sis niam hluas N . . . (Tsis txhob hu ua niam tias N . . .)
• Hu nej tus poj niam tus viv ncaus tus txiv hu ua tij laug N . . . los sis kwv N . . . (Tsis txhob hu ua yawm txiv N . . . ) Hu ua txiv laus N . . . thiab txiv hluas N . . . no los yeej sib txheeb ib yam li hu ua kwv tij.
Nej yuav qhia nej cov me tub me ntxhais hu lawv li cas?
• Qhia nej cov me nyuam hu nej tus viv ncaus thiab nws tus txiv hu ua niam tais N . . . thiab yawm txiv N . . . (Phaj niam thiab txiv)
• Qhia nej cov me nyuam hu leej niam niam thiab txiv hu ua niam tais laus N . . . thiab yawm txiv laus N . . . (Phaj pog thiab yawg)
• Qhia nej cov me nyuam hu leej txiv niam thiab txiv hu ua pog N . . . thiab yawg N . . . (Phaj pog thiab yawg)
• Qhia nej cov me nyuam kom lawv txawj sib hu lawv ib yam li muam ncaus thiab nus npaws. (Phaj kwv tij thiab nus muam)